Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến ở nam giới lớn tuổi. Hiện nay, với sự phát triển của các phương tiện chẩn đoán, người có bệnh được phát hiện nhiều hơn. Trên thế giới có khoảng 60% nam giới ở tuổi 60 bị tăng sinh lành tuyến tiền liệt, tần suất bệnh tăng dần theo tuổi nên số người mắc bệnh ngày càng cao. Bệnh gây ra các triệu chứng rối loạn đi tiểu làm ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Phì đại tuyến tiền liệt là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là sự tăng sinh lành tính một thực thể mô bệnh lý đặc hiệu gồm sự tăng sinh của mô nền và tế bào niêm mạc tuyến, kết quả là tuyến tiền liệt to ra có thể gây bế tắc đường tiết niệu dưới, khi đó gọi là bướu gây bế tắc.
Bệnh gây ra các triệu chứng rối loạn đi tiểu làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng sống, tuy không đe dọa tính mạng người bệnh, nhưng rối loạn đi tiểu sẽ diễn tiến nặng dần và phải can thiệp bằng ngoại khoa.
Nguyên nhân phì đại tuyến tiền liệt
Để đạt được hiệu quả trong việc điều trị phì đại tuyến tiền liệt, các yếu tố gây ra bệnh cần được hiểu rõ. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể gây ra tình trạng này:
- Lão hóa: Trong quá trình lão hóa, nồng độ testosterone giảm đi và mức độ estrogen tăng lên. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi tỷ lệ estrogen cao hơn testosterone, nguy cơ phát triển phì đại tuyến tiền liệt cũng tăng lên.
- Dihydrotestosterone (DHT): DHT là một hormone sinh dục nam tự nhiên trong cơ thể, có vai trò trong phát triển các đặc tính nam giới. Khi nam giới lớn tuổi, mặc dù nồng độ testosterone giảm, lượng DHT vẫn tích tụ trong tuyến tiền liệt. Điều này có thể kích thích sự phát triển của tế bào tuyến tiền liệt. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người không có khả năng sản xuất DHT sẽ không phát triển phì đại tuyến tiền liệt.
- Yếu tố di truyền và tinh hoàn: Các yếu tố tiền căn gia đình liên quan đến vấn đề về tuyến tiền liệt hoặc bất thường về tinh hoàn có thể tăng nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt. Điều này có nghĩa là những người đàn ông đã cắt bỏ tinh hoàn từ khi còn bé có khả năng thấp hơn trong việc phát triển tình trạng phì đại tiền liệt tuyến.
Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt có thể thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh, nhưng chúng thường dần trở nên nặng hơn theo thời gian. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến và ít phổ biến của bệnh:
Biểu hiện phổ biến:
- Tiểu nhiều lần trong đêm: Bệnh nhân cảm thấy cần phải đi tiểu nhiều lần vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ.
- Tiểu gấp: Cảm giác cấp bách và khẩn cấp khi cần phải đi tiểu.
- Tiểu phải rặn: Khó khăn và cần phải rặn để bắt đầu tiểu.
- Cảm giác mót tiểu: Cảm giác còn sót lại một phần nước tiểu sau khi đã đi tiểu.
- Tia nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng: Nước tiểu có thể không ra mạnh hoặc bị ngắt quãng giữa quá trình tiểu.
- Tiểu không kiểm soát: Không thể kiểm soát việc tiểu, gây ra tiểu rò rỉ hoặc tiểu không kiểm soát.
- Đôi khi bí tiểu: Khó khăn hoặc không thể tiểu, cảm giác bí tiểu.
Biểu hiện ít phổ biến:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Có thể xuất hiện các triệu chứng của viêm nhiễm như đau, rát hoặc sốt.
- Có máu trong nước tiểu: Máu có thể xuất hiện trong nước tiểu, là một dấu hiệu có thể đề cập đến sự tổn thương hoặc viêm nhiễm.
- Kích thước tuyến tiền liệt: Kích thước của tuyến tiền liệt không luôn quyết định mức độ khó khăn khi tiểu, mà phụ thuộc vào nhân cứng của tuyến.
Yếu tố nguy cơ:
Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng lên với tuổi tác, đặc biệt là sau tuổi 60.
Di truyền: Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh, nguy cơ mắc bệnh cũng tăng lên.
