Bệnh lý ở tuyến tiền liệt là tình trạng khá thường gặp ở nam giới, đặc biệt là nam giới lớn tuổi.
TUYẾN TIỀN LIỆT LÀ GÌ?
Tuyến tiền liệt (hay còn được gọi là tiền liệt tuyến) là một cơ quan thuộc hệ thống sinh sản ở nam giới. Bộ phận này có kích thước bằng quả óc chó và vị trí nằm ở đáy bàng quang. Khả năng hoạt động của tuyến tiền liệt được điều khiển bởi các hormone sinh dục. Theo đó, cơ quan này sẽ phát triển mạnh mẽ từ tuổi dậy thì cho đến khi đạt trọng lượng trung bình là 20 gram ở nam giới trưởng thành.
Tuyến tiền liệt có hai chức năng, đó là:
- Chức năng sinh dục: Đây là chức năng chính, tiết ra chất dịch góp phần tạo ra tinh dịch làm môi trường vận chuyển tinh trùng.
- Chức năng vận chuyển: Cả 2 đường dẫn tinh và dẫn nước tiểu đều qua tuyến tiền liệt, nên tuyến tham gia vào quá trình xuất tinh và tiểu tiện.
Khoảng 25% nam giới từ 55 tuổi trở lên có vấn đề trên tuyến tiền liệt. Tỷ lệ này lại tăng lên gần 50% khi đến tuổi 70. Trong giai đoạn đầu, bệnh hầu hết không có triệu chứng. Tuy nhiên, khi bệnh càng tiến triển, kích thước tuyến tiền liệt lớn dần gây chèn ép, người bệnh có cảm giác tiểu yếu, tiểu khó kéo dài. Thậm chí nếu tuyến tiền liệt quá lớn còn gây bí tiểu hoàn toàn.
Tìm hiểu thêm: Tinh hoàn và các vấn đề liên quan
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN TIỀN LIỆT THƯỜNG GẶP
Ba bệnh lý phổ biến nhất của tuyến tiền liệt là viêm tiền liệt tuyến, phì đại tuyến tiền liệt (tăng sản tuyến tiền liệt lành tính) và ung thư tiền liệt tuyến.
Viêm tiền liệt tuyến
Mặc dù viêm tuyến tiền liệt có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi nhưng bệnh lý thường phổ biến ở những người đàn ông tuổi còn tương đối trẻ, từ 30 đến 50 tuổi. Các nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt chủ yếu là:
- Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn: Biểu hiệu nhiễm trùng cấp tính hoặc mãn tính, đáp ứng tốt với các loại thuốc kháng sinh thông thường;
- Viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn: Biểu hiện tuyến tiền liệt bị viêm, sưng đau kéo dài; thuộc hội chứng đau vùng chậu mãn tínhvới nguyên nhân hiện chưa rõ ràng. Nhiều giả thiết là do kích ứng từ một số hóa chất, do vấn đề thần kinh chi phối đường tiết niệu dưới, do bất thường trên cơ sàn chậu, do lạm dụng tình dục hay lo lắng mãn tính.
Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt
Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (tiếng Anh là BPH – Benign Prostatic Hyperplasia) là quá trình tiến triển gây tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, kích thước lớn hơn nhưng không dẫn đến ung thư.
Nguồn: Internet
Khi tuyến tiền liệt lớn dần, nhất là tại phần bao quanh niệu đạo sẽ làm cho niệu đạo bị hẹp lại và tạo áp lực lên nền bàng quang. Hệ quả dẫn đến là gây tắc nghẽn trong dòng chảy của nước tiểu, khiến người bệnh tiểu khó, tiểu phải rặn và cuối cùng là bí tiểu. Người bệnh không đi tiểu được khiến bàng quang căng to rất đau đớn. Cách giải quyết tạm thời là đặt ống thông để giải phóng nước tiểu. Tuy nhiên, việc này đôi khi cũng rất khó thực hiện mà cần phải mở bàng quang ra da cấp cứu.
Bệnh tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt gây ra tình trạng rối loạn đi tiểu biểu hiện bằng hội chứng
kích thích và hội chứng bế tắc đường tiểu dưới.
- Hội chứng bế tắc: bao gồm bí tiểu, tiểu phải rặn, tiểu ngắt quãng, tia nước tiểu yếu… Người bệnh luôn có cảm giác đi tiểu không hết.
- Hội chứng kích thích bao gồm: tiểu lắt nhắt (tiểu rắt), tiểu gấp, tiểu đêm. Bệnh nhân có thể không nhịn được đi tiểu, sinh són tiểu… Những triệu chứng này giống với triệu chứng của các nguyên nhân khác gây tắc đường tiểu như ung thư bàng quang, giảm áp lực bàng quang do cơ chế thần kinh hoặc nhiễm khuẩn tiết niệu.
Các triệu chứng trên được đánh giá theo bảng điểm quốc tế IPSS (International Prostate Symptom Score) dùng để đánh giá và theo dõi rối loạn tiểu tiện ở bệnh nhân.
Sự cản trở đường tiểu làm cho bệnh nhân không đái được hết, nước tiểu tồn động nhiều gây nhiễm trùng đường tiết niệu và sỏi bàng quang. Hơn nữa, áp lực trong bàng quang tăng lên có thể dẫn đến phì đại cơ bàng quang, ứ nước ở thận và túi thừa bàng quang.
Mặc dù không đe dọa đến tính mạng, Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Ung thư tiền liệt tuyến
Ung thư tuyến tiền liệt thường xảy ra ở nam giới từ trên 50 tuổi với nguyên nhân vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy vậy, một số bằng chứng đã cho thấy bệnh lý này có mối liên quan đến tuổi tác và tiền căn gia đình.
Nguồn: Tổ chức Ung thư Hoa Kỳ (ACS – Americian Cancer Society)
Ung thư tuyến tiền liệt thường là ung thư biểu mô tuyến.
Triệu chứng thường mặt cho đến khi khối u tăng trưởng gây tiểu máu và/hoặc đái khó kèm theo đau.
Chẩn đoán sơ bộ bằng khám trực tràng bằng ngón tay hoặc đo kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) và chẩn đoán xác định bằng sinh thiết có siêu âm qua trực tràng. Sàng lọc vẫn là vấn đề gây tranh cãi.
Tiên lượng cho hầu hết bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt, đặc biệt ung thư cục bộ hoặc vùng (thường là trước khi có triệu chứng) là rất tốt; nhiều nam giới tử vong do nguyên nhân khác khi đang bị ung thư tiền liệt tuyến hơn là tử vong do bệnh này.
Điều trị bằng cắt tuyến tiền liệt, xạ trị, các biện pháp giảm nhẹ (ví dụ: liệu pháp nội tiết tố, xạ trị, hóa trị), hoặc đối với nhiều bệnh nhân cao tuổi và thậm chí cả những bệnh nhân trẻ tuổi được lựa chọn cẩn thận, theo dõi tích cực.
3. TRIỆU CHỨNG CỦA CÁC BỆNH LÝ Ở TUYẾN TIỀN LIỆT
Trong giai đoạn bệnh mới khởi phát, các bệnh lý trên tuyến tiền liệt có thể hoàn toàn không có triệu chứng gì. Sau đó, các biểu hiện của bệnh tuyến tiền liệt xuất hiện dần phụ thuộc vào tốc độ tăng kích thước của tuyến tiền liệt, bao gồm:
- Khó tiểu;
- Đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm;
- Cảm giác bàng quang không thể được làm trống hoàn toàn;
- Tiểu đau;
- Có máu trong nước tiểu.
4. CÁCH CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ Ở TUYẾN TIỀN LIỆT
Khám trực tràng
Đây là phương pháp đơn giản nhất, ít tốn kém tài chính và thời gian, hoàn toàn dựa vào kinh nghiệm của bác sĩ.
Việc thăm khám trực tràng này có thể ước lượng được kích thước trọng lượng tuyến tiền liệt, hình dáng khối u nếu có. Bác sĩ cũng đánh giá độ chắc hay mềm, bề mặt nhẵn hay có u cục, còn hay đã mất rãnh giữa, khi chạm vào khối u có đau hay không.
Xét nghiệm
- Siêu âm bụng: cho kết quả tốt về hình ảnh và trọng lượng của tuyến, đồng thời đo được thể tích nước tiểu tồn lưu trong bàng quang.
- Soi bàng quang:có thể đánh giá được sự tắc nghẽn đường niệu, nhưng phương pháp này không được đánh giá cao vì khó quan sát được cổ bàng quang và niệu đạo.
- Siêu âm qua ngả trực tràng sẽ cho kết quả chính xác nhất về tuyến tiền liệt.
- Xét nghiệm máu PSA (Prostatic Specific Antigen) < 4ng/ml huyết thanh và sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm để xác định chẩn đoán.
Đánh giá kết quả xét nghiệm PSA
- PSA < 2.5 ng/mL. xét nghiệm 2 năm/lần.
- PSA 2.5 – 4 ng/mL. xét nghiệm mỗi năm/lần.
- PSA 4 – 10 ng/mL. xét nghiệm thêm fPSA.
Nếu kết quả Xét nghiệm fPSA.
- Nếu fPSA < 20%. Sinh thiết tuyến tiền liệt qua ngả trực tràng.
- Nếu fPSA > 20%. Theo dõi mỗi năm/lần.
- PSA > 10 ng/mL. Sinh thiết tuyến tiền liệt
Sinh thiết tuyến tiền liệt
- Bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết tuyến tiền liệt dựa trên kết quả xét nghiệm PSA
- PSA > 10 ng/ml
- 4 < PSA < 10 ng/ml và fPSA/tPSA < 20%.
- Khi phát hiện các khối u hoặc các bất thường khác trong quá trình thăm khám trực tràng bằng ngón tay, bác sĩ cũng sẽ tiến hành chụp cộng hưởng từ MRI tuyến tiền liệt xem có tổn thương PI-RADS 4 hoặc 5 hay không. Sinh thiết tuyến tiền liệt để khẳng định những nghi ngờ.
PHÒNG KHÁM NAM KHOA BS LÊ VŨ TÂN – CƠ SỞ KHÁM, CHỮA BỆNH UY TÍN, CHẤT LƯỢNG CHO NAM GIỚI
Với tiêu chí mang lại sự hài lòng cho bệnh nhân về mọi mặt, Phòng Khám Nam khoa Bs Lê Vũ Tân (26 Vĩnh Viễn, Phường 02, Quận 10, TP.HCM) cam kết đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của một cơ sở y tế chính thống, bác sĩ giàu kinh nghiệm (Công tác tại khoa NAM HỌC – Bệnh viện BÌNH DÂN TPHCM), trang thiết bị hiện đại, chất lượng (Bs Lê Vũ Tân có 02 năm tu nghiệp tại Mỹ về chuyên ngành Nam học), cung cấp đến quý anh các dịch vụ y tế hoàn hảo kèm với mức phí phù hợp, phải chăng. Bs Tân cam kết không phát sinh thêm bất cứ khoản phí nào khác ngoài mức phí đã tư vấn ban đầu.
Bên cạnh đó, phòng khám Nam khoa Bs Lê Vũ Tân còn điều trị các bệnh lý Nam khoa khác như:
* Sinh sản nam: vô sinh nam, tránh thai ở nam, trữ tinh trùng.
* Rối loạn tình dục: rối loạn cương, xuất tinh sớm, giảm ham muốn tình dục.
* Bệnh lây truyền qua đường tình dục: lậu, giang mai, mào gà…
* Nội tiết tố nam: hội chứng suy Testosterone,…
* Bướu cơ quan sinh dục: bướu tinh hoàn, bướu dương vật.
* Dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục: tinh hoàn ẩn, lỗ tiểu đóng thấp…
* Cấp cứu nam khoa: vỡ bao trắng thể hang, xoắn dây tinh…
Thạc sĩ bác sĩ Lê Vũ Tân hiện đang công tác tại khoa nam học Bệnh Viện Bình Dân TPHCM. Ông là Bác sĩ chuyên ngành Nam Khoa đầu tiên tại Việt Nam được chấp thuận và hoàn thành chương trình đào tạo Fellowship Nam Khoa tại Mỹ về vô sinh nam và rối loạn chức năng tình dục.
Bạn có thể gọi hay gửi tin qua ZALO số: 0854.309.309 để được TƯ VẤN miễn phí hoặc ĐẶT LỊCH KHÁM!
- Phòng khám:26 Vĩnh Viễn, Phường 02, Quận 10, TPHCM
- Lịch khám:
– Thứ 2 – thứ 6: 16h00 – 19h00 (Chiều)
– Thứ 7: 08h30 – 11h00 (Sáng) | 16h00 – 19h00 (Chiều)
– Chủ nhật: 8h30 – 11h00 (Sáng)
✦ Phòng khám Nam khoa Bs Lê Vũ Tân có đội ngũ bác sĩ nam khoa, bác sĩ gây mê hồi sức giảm đau, điều dưỡng giỏi chuyên môn, có bề dày kinh nghiệm lâu năm, đang công tác tại các bệnh viện lớn tại TPHCM.
✦ Quy trình chẩn đoán và điều trị cập nhật và theo tiêu chuẩn quốc tế (Hoa Kỳ).
✦ Thiết bị y tế, máy móc khám chữa bệnh được chú trọng đầu tư, đổi mới. Tất cả các thiết bị được nhập khẩu từ châu Âu-Hoa Kỳ, thường xuyên được kiểm tra về mặt chất lượng nên đảm bảo an toàn, không gây rủi ro khi thực hiện.
✦ Dịch vụ y tế chuyên nghiệp với thủ tục nhanh gọn, tối giản, không phải xếp hàng chờ đợi. Chế độ bảo mật thông tin cá nhân an toàn, kín đáo, không để rò rỉ ra ngoài, tránh ảnh hưởng đến đời sống riêng tư.
Tài liệu chuyên ngành tham khảo cho bài viết:
1. Hướng dẫn điều trị của Hội Niệu Khoa Châu Âu (EAU) về sức khoẻ sinh sản và tình dục, cập nhật 2023
2. Hướng dẫn điều trị của Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ (AUA) về sức khoẻ sinh sản và tình dục, cập nhật 2023
3. Phác đồ điều trị Bệnh lý Nam khoa, bệnh viện Bình Dân – Sở Y Tế TPHCM
