1. ĐỊNH NGHĨA
Ngừa thai khẩn cấp được dùng như một biện pháp cứu cánh sau một giao hợp không an toàn : không ngừa thai hoặc thất bại với các phương pháp ngừa thai khác (rách bao cao su, quên thuốc, xuất tinh ngoài thất bại,…)
Lưu ý: ngừa thai khẩn cấp không phải là biện pháp phá thai.
Những trường hợp nguy cơ thất bại cao với ngừa thai khẩn cấp:
- Kinh nguyệt không đều
- Thời điểm giữa chu kỳ (khoảng ngày 12 chu kỳ kinh)
- Dùng ngừa thai khẩn cấp nhiều lần trong chu kỳ.
2. NGỪA THAI KHẨN CẤP CAO GỒM
- Thuốc ngừa thai khẩn cấp: Postinor, Ella, Mifepristone ..
- Dụng cụ tử cung: vòng T-Cu,..
3. CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC BIỆN PHÁP NGỪA THAI KHẨN CẤP
a/ Thuốc ngừa thai khẩn cấp:
- Levonorgestrel (LNG 1,5mg): là một loại progestin ức chế tạo đỉnh LH, trì hoãn hiện tượng trưởng thành và rụng trứng, từ đó ngăn chặn tinh trùng gặp trứng trưởng thành, giúp ngừa thai.
- Mifepristone: thuộc nhóm antiprogestogen, do đó ngoài tác dụng ức chế tạo đỉnh LH, nó còn ức chế thụ thể progesterone ở nang hoàng thể và trên nội mạc tử cung, từ đó đẩy nhanh tốc độ thoái hoá của nang hoàng thể và biến đổi bề mặt nội mạc tử cung làm giảm khả năng ngừa thai. Nhờ tác dụng này mà thuốc có thể hiệu quả ở cả những chu kỳ đã chịu tác động của đỉnh LH.
b/ Dụng cụ tử cung:
- Vòng T-Cu: Đồng từ dụng cụ tử cung là chất gây độc với cả tinh trùng và trứng. Ngoài ra, sự hiện diện của nó trong buồng tử cung cũng làm giảm đáng kể khả năng làm tổ của phôi.
- Vòng nội tiết (Mirena,..): Dụng cụ tử cung có chứa nội tiết phóng thích dài hạn, ngoài tác động ngừa thai như vòng đồng, hocmon progesteron được tiết ra giúp làm đặc chất nhầy cổ tử cung, phân tiết nội mạc, tăng cường khả năng ngừa thai.
4. HIỆU QUẢ NGỪA THAI KHẨN CẤP
Để đạt được hiệu qủa ngừa thai tốt nhất, nên sử dụng biện pháp ngừa thai sớm nhất có thể sau một giao hợp không an toàn.
- Hiệu quả của dụng cụ tử cung lên đến 99% nếu sử dụng trong vòng 5 ngày sau giao hợp
- Hiệu quả thuốc ngừa thai khẩn cấp dao động từ 52-85%, tuỳ vào loại thuốc và thời điểm sử dụng. Thời điểm đạt hiệu quả cao nhất là trong vòng 3 ngày sau giao hợp không an toàn.
5. TÁC DỤNG PHỤ CỦA CÁC BIỆN PHÁP NGỪA THAI KHẨN CẤP
a/ Thuốc ngừa thai khẩn cấp
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Rối loạn kinh nguyệt
- Đau ngực
b/ Dụng cụ tử cung
- Đau hạ vị
- Cường kinh ở chu kỳ tiếp theo
Lưu ý: mỗi phương pháp ngừa thai có chống chỉ định y khoa khác nhau, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ phương pháp nào để đảm bảo an toàn nhé.
Tài liệu chuyên ngành tham khảo cho bài viết:
1. Hội y học giới tính thế giới
2. Hướng dẫn của Tổ chức y tế thế giới (WHO) về sức khoẻ sinh sản
