Hiện nay, hẹp da quy đầu chiếm tỷ lệ cao trong những trường hợp tới tư vấn thầy thuốc. Đây trở thành mối bận tâm lớn của nhiều bậc phụ huynh. Bài viết này tổng hợp tất cả các thông tin về dấu hiệu nhận biết hẹp bao quy đầu và cách giải quyết mối bận tâm này.
1. Hẹp bao quy đầu là gì?
Hẹp bao quy đầu (phimosis) là tình trạng khi da bao quy đầu không thể hoàn toàn tuột lên khỏi quy đầu. Hiện nay, việc chẩn đoán hẹp bao quy đầu thường không chính xác do sự nhầm lẫn giữa hẹp bao quy đầu sinh lý và hẹp bao quy đầu bệnh lý.

Hẹp bao quy đầu sinh lý là tình trạng bình thường trong quá trình phát triển, trong khi hẹp bao quy đầu bệnh lý thường do các vấn đề sức khỏe như bệnh sừng hóa, viêm quy đầu gây xơ teo, hoặc do sẹo sau khi cố gắng tuột bao quy đầu.
Trong 80% trường hợp, hẹp bao quy đầu tự khỏi khi trẻ lớn lên và không cần can thiệp trước sáu tuổi. Tuy nhiên, nếu bao quy đầu vẫn hẹp ở tuổi lớn hơn, có thể là hẹp thật sự hoặc hẹp do bệnh lý, cần điều trị.
Đôi khi, hẹp nghẹt bao quy đầu có thể xảy ra, khiến việc tuột bao quy đầu lên trên quy đầu trở nên khó khăn và gây đau. Trong trường hợp này, cần can thiệp ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng như hoại tử da.
2. Chức năng của bao quy đầu
Bao quy đầu bao gồm lớp da bên ngoài và niêm mạc bên trong, bao quanh và bảo vệ phần đầu của dương vật. Nó giữ cho phần này mềm mại, ấm áp, ẩm và nhạy cảm.
Niêm mạc quy đầu chứa các tuyến tiết ra chất nhờn, khi tích tụ sẽ tạo ra một lớp bựa sinh dục màu trắng giữa quy đầu và da quy đầu. Bao quy đầu nhạy cảm với kích thích tình dục và làm nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động tình dục.
Dương vật và quy đầu tự nhiên đều sạch. Tuy nhiên, dương vật cũng là nơi có thể xâm nhập các vi khuẩn từ bên ngoài vào cơ thể, đặc biệt là trong quá trình giao hợp.
3. Dấu hiệu nhận biết hẹp bao quy đầu
Ở trẻ em, việc bao quy đầu dính chặt vào quy đầu là điều phổ biến. Rất ít trường hợp bao quy đầu có thể tự tuột ra sau. Điều này được coi là bình thường ở nam giới, kể cả ở tuổi trưởng thành.
Khoảng 50% trẻ 1 tuổi, 90% trẻ 3 tuổi và 99% trẻ 17 tuổi có thể tuột bao quy đầu dễ dàng, điều này được xem là bình thường.
Nhiều nơi trên thế giới thực hiện tục lệ cắt bỏ bao quy đầu cho trẻ từ lúc mới sinh hoặc lúc dậy thì. Hình vẽ từ người Ai Cập cổ đại đã cho thấy việc này đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước.
Ở người lớn, đến tuổi dậy thì, dương vật phát triển nhanh, quy đầu tự tuột ra khỏi bao quy đầu. Khoảng 95% trẻ 16 – 17 tuổi có thể tuột bao quy đầu hoàn toàn.
4. Hậu quả của hẹp bao quy đầu
Hẹp da quy đầu làm nước tiểu ứ đọng, vệ sinh khó khăn, dễ gây viêm nhiễm quy đầu, da quy đầu, đường tiết niệu, ảnh hưởng đến thận. Trong trường hợp, da quy đầu tuột lên nhưng không đưa về vị trí bình thường được, tạo thành vòng thắt sẽ siết chặt quy đầu làm da quy đầu sưng nề, gây đau, gọi là hẹp nghẹt da quy đầu. Đây là trường hợp cấp cứu cần can thiệp ngay.
Hẹp da quy đầu có thể dẫn đến ung thư dương vật… Ngoài ra, khi trưởng thành, hẹp da quy đầu có thể làm đau dương vật khi cương, cản trở quá trình cương.
5. Khi nào nên cắt da quy đầu?
Ở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, hẹp da quy đầu thường là do yếu tố sinh lý và chỉ cần can thiệp khi gây trở ngại cho việc đi tiểu hoặc khi có dấu hiệu viêm nhiễm và các vấn đề liên quan khác. Khoảng 90% trẻ em sau 3 tuổi có thể tuột da quy đầu dễ dàng. Không nên cố gắng tuột da quy đầu sớm để tránh tình trạng đau, chảy máu hoặc có thể gây tổn thương và hẹp da quy đầu thứ phát.
Ở trẻ lớn hoặc người lớn, hẹp da quy đầu cần được phân biệt với tình trạng dây thắng ngắn (mặc dù thường đi kèm nhau). Nếu không có vấn đề nghiêm trọng, có thể sử dụng các phương pháp không phẫu thuật để điều trị hẹp da quy đầu.
6. Điều trị
Quan điểm về điều trị hẹp bao quy đầu ngày nay đang trải qua nhiều thay đổi. Nhiều chuyên gia cho rằng bao quy đầu có chức năng sinh lý quan trọng, do đó, không nên thực hiện cắt bao quy đầu một cách rộng rãi như trước.
Theo quan điểm hiện đại, hẹp bao quy đầu ở trẻ em thường là hiện tượng sinh lý bình thường, nên tránh các can thiệp không cần thiết. Phụ huynh cần hiểu rằng hầu hết các trường hợp hẹp bao quy đầu ở trẻ em là bình thường và sẽ tự giải quyết khi trẻ trưởng thành. Họ chỉ cần chú ý đến vệ sinh và tắm rửa hàng ngày cho trẻ. Trong khi đó, ở trẻ lớn hoặc người lớn, cần phải phân biệt hẹp bao quy đầu với tình trạng dây thắng ngắn.
Có một số phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu không phẫu thuật bao gồm sử dụng kem thoa steroid, nong bao quy đầu bằng tay. Tuy nhiên, nếu các phương pháp này không hiệu quả, hoặc nếu bệnh nhân gặp phải các vấn đề nghiêm trọng, việc phẫu thuật cắt bao quy đầu có thể được khuyến khích.